Wet arbeidsmarkt in balans: dweilen met de kraan open
Door: Patrick Hüngens
Dat de Wwz niet werkt is inmiddels gebleken. De grap is dat zowel de politiek als de sociale partners hier al voor de invoering van de wet voor waarschuwden. Minister Koolmees hoopt nu het hoge aantal flexibele contracten terug te dringen met de nieuwe Wet arbeidsmarkt in balans. Naar mijn mening het zoveelste voorbeeld van symptoombestrijding. Zijn ze nou echt de weg kwijt in Den Haag?
De Wet arbeidsmarkt in balans in zeven punten
Om te begrijpen wat er mis gaat, zal ik eerst uitleggen wat de Wet arbeidsmarkt in balans inhoudt. In zeven punten hoopt het kabinet de nadelen van de Wwz te tackelen:
- De termijn van maximaal twee jaar aan tijdelijke contracten wordt weer drie jaar.
- Vanaf het moment dat je in dienst bent, krijg je een transitievergoeding. Nu is dat pas na twee jaar. Let op: de vergoeding is nog steeds maar een derde bruto maandsalaris per gewerkt jaar. En bovendien wordt-ie voor mensen die langer in dienst zijn ook nog verlaagd.
- Ontslaggronden worden versoepeld. Voortaan is een verzameling kleinere incidenten een ontslaggrond. Deze incidenten zijn op zichzelf staand geen reden voor ontslag, maar gebundeld wel.
- De proeftijd voor arbeidscontracten voor onbepaalde tijd wordt verlengd van één naar maximaal vijf maanden.
- Werknemers met een nulurencontract moeten voortaan minimaal vier dagen van tevoren horen of ze wel of niet moeten komen werken. Nu kan dat zelfs een dag van tevoren.
- Payrollkrachten moeten voortaan dezelfde primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden krijgen als normale werknemers van het bedrijf waar ze werken. Met uitzondering van pensioen.
- Werkgevers moeten een hogere WW-premie betalen voor werknemers met flexibele arbeidscontracten dan voor personeel met een vast contract.
Marktwerking is het probleem
Met deze aanpassingen hoopt Den Haag de scheefgroei tussen flexibel en vast een drastische halt toe te roepen. Zie jij het al gebeuren? De Wet arbeidsmarkt in balans straalt naar mijn mening niet uit dat het kabinet het begrepen heeft. Ze focussen op één wet, maar vergeten te kijken naar het grotere geheel.
Neem bijvoorbeeld de marktwerking die in een aantal sectoren is ingevoerd. Die zou zorgen voor betere en goedkopere dienstverlening. Ik heb het niet gemerkt. Sterker nog, in een aantal van die sectoren is de dienstverlening minder geworden, zijn de kosten hoger en is de onzekerheid voor medewerkers alleen maar toegenomen.
Een voorbeeld: de thuiszorg
Ik ben geen voorstander van onnodige overheidsbemoeienis, maar in een aantal sectoren werkt marktwerking niet. Neem de thuiszorg. Doordat zij moesten gaan aanbesteden, boden ze diensten tegen of onder de kostprijs aan. Daardoor ontstonden er financiële problemen, want zo konden ze hun dure personeel niet meer betalen. Ontslagregens waren het gevolg. Vervolgens kwamen diezelfde werknemers via de achterdeur weer binnen als zzp’ers, tegen een lager tarief voor hetzelfde werk. De flexibilisering nam uiteindelijk dus juist toe.
Waarom het kabinet het niet begrijpt
De politiek is volgens mij het spoor finaal bijster. Mensen willen een vaste baan en deze maatregelen gaan dat niet realiseren. En ja, ook jonge mensen willen vastigheid. Misschien willen zij geen veertig jaar meer bij één baas werken, maar dat betekent niet dat zij geen behoefte hebben aan financiële zekerheid. Probeer bijvoorbeeld maar eens een huis te kopen met een tijdelijk contract.
Maar wat doet Den Haag: eerst denken ze niet genoeg na over de gevolgen van hun plannen en creëren ze tegen allerlei adviezen van deskundigen in een probleem. Vervolgens wordt niet de oorzaak aangepakt, maar bestrijden we symptomen. Om dan de conclusie te komen dat dit ook niet werkt. En nu gaan we diezelfde symptomen wéér anders bestrijden. Drie keer raden wat de uitkomst wordt.
Patrick pleitte er al eerder voor om gewoon je boerenverstand te gebruiken.
Als je risicoloos wilt ondernemen, moet je geen ondernemer worden
Wat is er eigenlijk erg aan ‘aan iemand vastzitten’? Als je een proeftijd van vijf maanden hanteert, wat voor waarde hecht je dan aan jouw (vaak uitgebreide) selectieprocedure? En hoe moet een werknemer zich zeker voelen als je weet dat een werkgever je gedurende vijf maanden van het ene op het andere moment kan ontslaan?
Ik ben ervan overtuigd dat een niet-functionerende werknemer zelf ook wel weet dat het niet optimaal gaat en liever anders wil. Pak gewoon jouw verantwoordelijkheid als werkgever en ga het gesprek aan in plaats van je te verschuilen achter wetgeving. Samen kom je er vast uit.
